Je bent over je grenzen gegaan en bent hierdoor overprikkeld geraakt. Wanneer je hier niet naar luistert zul je steeds sneller overprikkeld raken. Je komt in een vicieuze cirkel terecht die steeds “overgevoeliger en kleiner wordt”.
Je systeem schreeuwt om rust / ontprikkeling maar hoe gaat dit in zijn werk? Welke tools kun je hiervoor toepassen en hoe kom ik er achter welke tools voor mij helpend zijn? Dit gaan we bespreken in deze blog.
Ontprikkelen of te wel "weer tot rust komen"
Niet iedere vorm van overprikkeling heeft hetzelfde nodig om weer tot rust te komen.
Daarnaast betekent ontprikkelen niet dat jij je als een kluizenaar hoeft te gaan gedragen er zijn in veel gevallen namelijk nog genoeg alternatieve. Maar je mag je systeem wel de tijd geven om “langzaam” te herstellen en tot rust te komen. Ga geen boodschappen doen op drukke momenten of andere situaties opzoeken zoals feestjes en verjaardagen wanneer dit bijvoorbeeld niet nodig is.
In de vorige blog hebben we de verschillende soorten prikkels uitgebreid besproken.
Ze worden hier nogmaals in het kort benoemd:
zintuigelijke – hebben te maken met alle zintuigen
emotionele – hebben te maken met het binnen komen en verwerken van emoties
cognitieve – hebben te maken met het verwerken van informatie en je denk proces
Verschillende manieren
Er zijn verschillende manieren om weer tot rust te komen en te ontprikkelen. Welke tool helpend is verschild per moment, soort prikkel en ook per persoon. Het is hierbij aan jou om te ontdekken wat voor jou werkt.
Neem zelf de regie over jouw gezondheid!
Waarschijnlijk zul je in het begin niet snel genoeg opmerken dat je overprikkeld raakt waardoor je niet specifiek op de soort overprikkeling kunt anticiperen. Vaak is het ook een combi van verschillende soorten overprikkeling. Wel is het zo dat voor sommige soorten overprikkeling bepaalde tools meer helpend zijn.
Wanneer je bijvoorbeeld zintuigelijk overprikkeld bent ga je jezelf niet blootstellen aan nog meer zintuigelijke prikkels terwijl wanneer je emotioneel overprikkeld bent het wel helpend kan zijn om zintuigelijke prikkels te ervaren om weer tot rust te komen. Een snoezelruimte die gebruikt wordt bij mensen met een beperking is daar een mooi voorbeeld van.
Waar houdt je rekening mee bij de verschillende soorten overprikkeling?
- Zintuigelijk ontprikkelen:
Hierbij probeer je zoveel mogelijk zintuigelijke prikkels weg te nemen of te minimaliseren.
Zet bijvoorbeeld je telefoon op stil en de meldingen uit. Doe felle lampen uit en zet rustgevende muziek op. Zoek een prikkelarme omgeving op – ga op bed liggen of zoek de natuur op.
Wanneer je niet thuis bent en dit niet mogelijk is: ga naar buiten, zorg dat je oordopjes bij je hebt zodat jij je kunt afsluiten van geluid, gebruik een zonnebril tegen fel licht. - Emotioneel ontprikkelen:
Hierbij is het belangrijk om emotioneel beladen situaties even uit de weg te gaan. Maak geen belangrijke beslissingen, kom hier op een later moment op terug. Ga geen diepgaande gesprekken aan en vermijdt onderwerpen waarvan je weet dat deze voor jou gevoelig zijn. Bewaak in deze goed je eigen grenzen verzet eventueel een geplande afspraak. Vooral als je weet dat dit triggerend kan zijn.
Als het niet mogelijk is een situatie uit de weg te gaan geef dan wel tijdig je grenzen aan of neem een time out. Wellicht is er de mogelijkheid het gesprek op een ander moment dan alsnog te vervolgen. Wanneer je ervoor kiest om tv te kijken of iets te lezen kies dan voor iets luchtigs. Ga bijvoorbeeld geen emotioneel zwaarbeladen series kijken.
- Cognitief ontprikkelen:
Hierbij is je informatie verwerking vooral overvraagt en heb je moeite met logisch denken. Zorg voor fysieke rust en ga jezelf niet verplichten om van alles te moeten. Laat je huishoudelijke taken even voor wat het is. Alles waarbij een planning nodig is of waar verschillenden handelingen bij komen kijken zullen je nog meer overvragen.
Probeer deze taken te minimaliseren wanneer het niet mogelijk is volledige rust te nemen.
Tot slot is het belangrijk je te beseffen dat van de buitenkant het voor een ander vaak lastig te zien is of je overprikkeld bent. De meeste mensen zullen dit niet opmerken. Communicatie is hierbij belangrijk.
Verschillende tools die je kunt inzetten om te ontprikkelen of overprikkeling te voorkomen zullen in een volgende blog verder worden besproken.
